Batık sorunlarında alternatif uygulamalara kıyasla çok daha konforlu ve etkili çözümler sunan ortoniks (Orthonyxie) yaklaşımları son 8 yıldır mezun olan podologlar sayesinde ülkemizde de kazandırılıyor. Bu yazımızda tırnak telinin hikayesini ele alıyoruz.
Tırnak Teli Nedir?
Tırnak teli, başka bir deyişle “ortoniks” olarak tanımlandırılabilir. Daha çok ayak başparmak tırnakları üzerinde gözlenen ve en sık rastlanan ayak hastalıklarından biri olan batık sorunlarının non-cerrahi yöntemlerle çözüldüğü klinik uygulamadır. Birden fazla çeşide sahip tırnak tellerinin etkileri ve uygulama süreleri de farklılık gösterir.
Önerilen Yazı
Daha önce “Podolojik Yaklaşım Nedir? Neleri Kapsar?” başlıklı yazımıza göz atmadıysanız hemen inceleyebilirsiniz.
Tırnak Telinin Serüveni
Batık konusunda atılan ilk non-cerrahi adımlar 1873 yıllarına uzanıyor. Edwarda E. Stedman’a göre o yıllarla batık sorunlarının düzeltilmesi için metal kancalar kullanıldı. Elbette yara bakımı ve hijyen standartlarının gelişmiş olmadığı o dönemlerde bu uygulamalar gösterdikleri reaksiyonlar nedeniyle yaygınlık kazanamadı.
- 1906 yılında ayak hastalıkları uzmanı olan William Mathias Scholl‘un yarattığı marka olan Scholl, 1946 yılında gümüş yaylı bir tel icat ederek batık sorunlarında dönemin ilgi çeken uygulamasını ortaya attı. Scholl tarafından geliştirilen bu icat, uzun süre etkisini korudu.
- 1955 yılında sağlık bilimci Szkota Frasera tarafından geliştirilen toka görünümlü teller batık sorunları için tercih edildi. Etkisi zayıf kabul edilen bu teller uzun soluklu rağbet görmedi.
- Günümüzde de halen daha kullanılan ve şimdiki Omega tel sistemine çok benzeyen çukur telleri 1962 yılında kullanılmaya başlandı ve çok uzun süre sağlık sistemlerinde yer aldı.
- Polonyalı Gorkiewicza’ya göre “Avusturya Ortezi” olarak tanımlandırılan, yapay bir malzemeden üretilen ve önceki yıllarda üretilenlerin aksine metal barındırmayan bir aparat, dönemin batık sorunlarında denendi. Bu aynı zamanda aparat niteliği taşıyan tek ortoniks yaklaşımı olarak kayıtlarda yer edindi.
- 1982 yılında “Erki” isimli ortadan bağlamalı ve plastik yapıda olan bir mekanizma tırnak üzerinde tercih edildi. Plastik parçalar kanca görünümündeydi ve ömürleri kısaydı.
“Sadece tedavi ettiğinde en iyisine ulaşırsın.”
Bernd Stolz
1987 yılında günümüzde de halen daha kullanılan B/S Spange icat edildi. B/S sisteminin kurucusu Bernd Stolz, kariyerine 14 yaşında ayak hastalıkları uzmanı olarak başladı. 15 yaşında Ross Fraser tel sistemi üzerinde pratikleştirme çalışmaları yaptı. Bernd Stolz, batık tırnak üzerinde kullanılan metal tellerin belirli bir süre sonunda ve periyodik aralıklarda yapılan söküp takma gibi işlemlerin çeşitli reaksiyonlar gösterdiğini iddia ederek, tırnak kanadına yerleşmesini doğru kabul etmedi. Bunun üzerine kancaları olmayan ve tırnak üzerine yapışarak kuvvet uygulayan B/S Spange sistemini geliştirdi.
Bernd Stolz, cam elyafı ile güçlendirilmiş termosetin tırnağa en doğru oranda kuvvet uygulayacağını iddia etti ve günümüzdeki B/S Spange ürünleri halen daha bu yapıda üretiliyor.
1988 yılında “VHO Osthold” isimli, tamamıyla metal barındıran tırnak teli icat edildi. Bu telin özelliği, günümüzdeki 3TO Spange tel sistemine benzer olarak 3 parçadan oluşmasıydı. Kanca yapısında ayrı kanatları bulunan bu icat, etkili olmasına rağmen günümüzdeki tel sistemlerine kıyasla çok daha kalındı. VHO Osthold sistemi günümüzde halen daha tercih edilen ortoniks girişimleri arasında yer alıyor.
1990 yılında Alman asıllı ERKODENT firması “Onyclip” isimli bir ürünü piyasaya sürdü. Kutu halinde ve birden fazla satılan ürünün özelliği ince şerit şeklinde olmasıydı. İleri derece batık tablolarında etkisi zayıf kalan ürün, günümüzde de halen daha satışına devam ediyor.
Aynı yıl (1990) “Altın bant” olarak tanımlandırılan Goldstadtspange sistemi de piyasaya sürüldü. 0,1 mm kalınlığında olan Goldstadtspange, adını RUCK® markası ile duyurdu.
Tam üretiliş yılı belli olmayan, VHO Osthold sistemlerinin üzerine geliştirilmiş bir yapıda bulunan 3TO Spange tel sisteminin 2000’li yıllarda yaygınlaştığı iddia ediliyor. Batık sorunlarında hem pratikliği hem de etkisiyle dikkat çeken sistem günümüzün de en yaygın ortoniks uygulamaları arasında yer alıyor.
2006 yılında hem Omega hem de 3TO Spange sistemlerinin karışımına benzer yapıda üretilen ORA Spange piyasaya sürüldü. ORA’yı öne çıkaran nokta, yapısında omega çukuru bulunması ve aynı zamanda gövdeden bağlanabilir özelliği barındırmasıydı. İlk üretildiği dönemde ilgi çekmiş olsa da ORA Spange günümüzde üretilen, fakat yaygınlığı bulunmayan ortoniks girişimleri arasında yerini edindi.
2007 yılında 3TO GmbH firması Podofix®‘i ortaya çıkardı. Dönemin popüler uygulamaları arasında yer alan Podofix® hem tel, hem plastik hem de yapıştırılma özelliği taşıdı. Bu, birden fazla sistemin tek bir noktada birleştirilmesi gibiydi ve sağladığı konfor onu günümüze kadar ulaştırdı. Kanca yapısı bulunmayan bu sistem günümüzde de sıklıkla kullanılmaya devam ediyor.
Podofix®’in başarısı 3TO GmbH’yi 2010 yılında yeni bir icada itti ve COMBIped® piyasada yer edindi. Podofix®’ten farklı olarak bir kanca ve yapışabilen bir plastik kafa içeren bu sistem tek taraflı batık uygulamalarında beğeni topladı. Etkisi tek yönlü olduğu için Podofix®’in gerisinde kalsa da günümüzde aktif olarak uygulanan ortoniks yaklaşımları arasında yerini koruyor.
2010 yılında “Correctio Titan” isimli Japonya asıllı ortoniks yaklaşımı duyuruldu. Yapısı, kullanım tekniği ve etkisi bakımından 3TO Spange sistemine benzer olan uygulama 2 farklı kalınlıktaki telin birbiriyle birleştirilmesiyle oluşuyordu. Batık tırnak için 2 parçadan oluşan uygulamanın mantığı gövdeden bağlanabilmesiydi. Correctio, başarısını sadece yerel bölgelerinde yaygınlaştırabildi.
2012 yılında B/S Spange kendisine bir yenilik getirdi. Bantların tırnak üzerinde daha kolaylıkla yerleştirilebilmesini sağlayan manyetik aplikatörlü aparatını duyurdu. Mıknatıs sistemini temel alan aparat bantın daha kolay tutulur ve daha rahat yerleştirilmesinde rol oynadı.
2014 yılında Podoklamra isimli kıvrak tel sistemi piyasada yer edindi. Kanca yapıda bulunan ve tırnağın kanatlarına yerleştirilerek gövde kısmından bağlanan bu tel sistemi, ekstra ekipman kullanmadan bile tırnak üzerine yerleşebilmesine olanak tanıdı. Podoklamra günümüzde halen daha üretilen ortoniks girişimleri arasında yer alıyor.
2015 yılında RUCK® firması GOLDSTADT professional isimli yeni bir bant ve bir tel sistemi duyurdu. GOLDSTADT’ın Goldstadtspange’ten farkı, kanat kısımlarının batan tırnağa göre alternatif kısa boylar içerebilmesiydi.
RUCK® tarafından duyurulan tel sistemiyse Ortogrip’di. Plastik gövdesi olan bu ortoniks girişiminin en dikkat çeken özelliği tutuşunun kolay olması ve ekstra ekipman ihtiyacını ortadan kaldırmasıydı. Ortogrip, içerdiği talimatlarla ev koşullarında da uygulanabileceğini öne sürdü.
Jana Cyrulika (Jan Cyrulik) tarafından 2015 yılında geliştirilen “SPIRALNA” isimli tel sistemi tırnak üzerindeki kıvrık görüntüsüyle dikkat çekti. Etkisi ve kullanımıyla etkili net bilgileri olmayan bu ortoniks sistemi gizemini şimdilik korumaya devam ediyor.
2016 yılında 3TO GmbH, kendisine ait 3TO Spange’in geliştirilmişi olan “3TO PLUS+” sistemini duyurdu. Önceki gibi kanca yapısı olan bu sistem 3TO Spange’in yeni varyasyanu olarak tanıtıldı; fakat 3TO Spange tercihlerinin önüne geçemedi.
- 2017 yılında “GARBOKLAMRA” isimli bir tel sistemi Katarzyny Garbowskiej tarafından geliştirildi. Etkisi ve kullanımıyla ilgili herhangi bir net kaynağın olmadığı bu sistem söylentiler arasındaki yerini korumakta kararlı.
