Aşil Tendinopatisi Nedir?

Aşil Tendinopatisi Nedir?

Aşil tendonu, diğer tendonlara göre daha yüksek streslerle karşılaşmasından dolayı, insan vücudunda en sık travmaya uğrayan ve en sık rüptüre(yırtılan,hasar gören)olan tendondur. Aşil tendinopatisi ise, daha çok atletlerde karşılaşılan aşırı kullanmaya bağlı bir patolojidir. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, aşırı kullanma, tendonun kötü kanlanması,hareket yetersizliği, genetik yapı, cinsiyet, yaş, boy ve ağırlık, pes kavus deformitesi, lateral ayak bileği instabilitesi, ayak önü varusu, yürüme sırasındaki lateral topuk vuruşu ve ayak bileği dorsifleksiyonunda azalma, alt ekstremite dizilim bozuklukları, endokrin ve metabolik faktörler gibi teoriler üzerinde durulmuştur. Kuvvetli bir fizik aktivite sırasında tendonun aşırı yüklenmesi, esas patolojik uyarı olarak kabul edilir. Aşırı koşma, antrenman yoğunluğunda ani artış, koşu yüzeyindeki değişiklikler, spor öncesi yetersiz ısınma ve germe, koşu sırasında agonistantagonist kas gruplarının senkronize olmayan hareketi ve kötü ayakkabı kullanımı suçlanan nedenler arasındadır. Daha sıklıkla görüldüğü spor dalları, orta ve uzun mesafe koşuları, tenis, badminton, voleybol ve futboldur.

Belirti ve Bulguları Nelerdir?

Aktivite düzeyi veya antrenman tekniğinde değişiklikler söz konusudur. Aşil tendinopatisinin akut evresinde, tendon yaygın olarak şiş ve ödemli olup özellikle tendonun orta 1/3’ünde hassasiyet, eritem ve ısı artışı bulunur. Sabahın ilk adımlarında veya yürüme başlangıcındada ağrı belirgin olup ısındıkça azalır. Özellikle sporla ilgilenen kişilerde en önemli sorun bu nedenle sportif aktivitelerinin kısıtlanmasdır. Daha kronik evrelerde ise, egzersizle artan ağrı yine ön plandadır; krepitasyon ve efüzyon azalalmıştır. Sık olarak tendon çevresinde nodüller ve diffüz kalınlaşma görülebilir. Daha ileri olgularda, yürümeyle bile ağrı hissedilir. Tendonun kalkaneusa yapışma bölgesindeki ağrı, Haglund deformitesi, kalkaneal spur veya retrokalkaneal bursit nedeniyle olabilir. Aşil tendinopatisi saptanan hastalarda altta yatması olası biyomekanik, metabolik, endokrinolojik faktörler de aranmalıdır.

Tedavisi ve Bakımı Nasıldır?

Eğer neden aşırı kullanım ise ve erken dönemde yakalanmışsa aşırı kullanımın önlenmesi (sporcularda antrenman düzeninin değiştirilmesi) ve istirahat, iyileşme için yeterli olacaktır. Eğer mekanik problemler mevcutsa, iyileşme için bunların saptanıp düzeltilmesi gerekir. Podolog, alt ekstremite dizilimini kontrol etmeli, Aşil tendonuna aşırı stres yükleyecek kısa bacak veya pelvik rotasyon varlığı araştırılmalıdır. Kas güçsüzlükleri ve azalmış fleksibilite de sorunun nedeni olabilir. Yine tendonun kısalmasına neden olan hipomobil bir pes kavus varlığında, ayak önü ekin pozisyonuna gelerek orta basma fazında anormal yüksek tensil yüklenmeye neden olur. Subtalar pronasyon da, Aşil tendonu üzerinde patolojik stres yaratan ve sıklıkla gözden kaçan bir patolojidir. Fonksiyonel biyomekanik ortezler, ayağın normal fonksiyonu için yardımcı olabilir. Giyilen ayakkabılar, özellikle de semptomlar ortaya çıkmadan önce kullanılan ayakkabı, kontrol edilmelidir. Ayakkabıdaki hata, problemin nedeni olabilir. Çok yumuşak topuk fordlu, ayağın yan stabilitesini sağlamayan veya yetersiz topuklu olup yumuşak zeminlerde ayağın nötralden fazla dorsifleksiyona gelmesine neden olarak tendon üzerinde aşırı gerilme yaratan ayakkabılar, sorunun nedeni olabilir. Ayrıca ayakkabıların topukları yıprandıkça topuk vuruşunda daha fazla kalkaneal addüksiyona ve bu da topuk vuruşundan tam basmaya geçerken ayağı kontrol etmek için gereken güçlerin artmasına neden olur. Eğer medial topuk fordu yeterince güçlü değilse ayakkabı yıpranır ve ayağın ağrıyı pronasyona gitmesine izin verir. Yıpranmış ve uygun olmayan ayakkabılar, böylelikle her gün tendon üzerinde düşük dereceli tekrarlayan strese neden olarak dokuların iyileşmesi için yeteri sürenin geçmesine fırsat vermez. Rehabilitasyon egzersizlerine buz masajı, aktif dorsifleksiyon (elastik bant dirençli), nazik baldır germe ve eksantrik baldır egzersizleri (Tablo 1) ile başlanabilir. Uygun geçici topuk yükseltmesi, günlük ayakkabı ve spor ayakkabılar içine yerleştirilebilir. Yükseklikleri, ağrısız eklem hareket açıklığı arttıkça azaltılabilir. Atletlerde, koşu programına dereceli olarak başlanır ve sadece egzersiz sırasında veya sonrasında ağrı yoksa artırılırr. Spora özgü denge ve proprioseptif çalışmalara başlanılır ve agresif germe programına devam edilir. Öne koşu programından önce daha az ayak bileği dorsifleksiyonu ve daha az zirve (peak) plantar fleksiyon torkları gerektiren geri koþu önerilebilir. Yine havuz koşusu, normal koşu aktivitesine dönüşe hazırlamak için kullanılır. Koşu programının süresi ve yoğunluğunda dereceli artış yapılmalı, başlangıçta sert zeminlerde ve yokuş koşusundan kaçınılmalıdır. Yine bu dönemde uygun ayakkabı, ortez ve antrenman için değerlendirme yapılmalıdır. Taban desteği fazla, darbe etkisini kesen, sağlam ve sıkı topuk destekli bir ayakkabı topuk vuruşu sırasında şok emilimini artıracak ve ayak arkasının stabilitesini sağlayacaktır. Koruyucu bantlama veya elastik bandaj, ağrıyı azaltmak ve aktiviteye dönüş sırasında tekrar yaralanmalara karşı koruyucu olabilir.